ΠΩΣ ΤΟ ΒΑΤΟΠΕΔΙ ΑΠΟ ΣΚΑΝΔΑΛΟ ΞΑΝΑΓΙΝΕ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ

Το μεγάλο θαύμα της Αγίας Ζώνης


Η πρωτοφανής απόπειρα «αποχαρακτηρισμού» του σκανδάλου της μονής Βατοπεδίου στηρίζεται σε πήλινα πόδια και παρερμηνευμένα έγγραφα.


Η ιστορία του σκανδάλου του Βατοπεδίου επαναλαμβάνεται με αντίστροφη φορά. Οπως η μαχητική εμπλοκή ενός καναλιού (του Alpha) επέτρεψε στην πρώτη φάση των αποκαλύψεων να δοθεί η απαραίτητη δημοσιότητα στην υπόθεση, τώρα είναι ένα άλλο κανάλι (το ΣΚΑΪ), εκείνο που ανέλαβε το δύσκολο έργο να μας πείσει ότι το σκάνδαλο αυτό είναι μόνο στη φαντασία μας.

Εδώ και δέκα μέρες, ο τηλεοπτικός ΣΚΑΪ, αλλά και τα υπόλοιπα μέσα ενημέρωσης του συγκροτήματος Αλαφούζου (Καθημερινή, ΣΚΑΪ 100,3) επιμένουν ότι διαθέτουν νέα στοιχεία, τα οποία αποδεικνύουν ότι «δεν υπάρχει ζημία του Ελληνικού Δημοσίου στην υπόθεση του Βατοπεδίου». Ως νέο στοιχείο αναφέρονται έγγραφα του Σώματος Ορκωτών Εκτιμητών (ΣΟΕ), τα οποία «βρίσκονται στα χέρια της Δικαιοσύνης και της προανακριτικής επιτροπής της βουλής» και υποτίθεται ότι «αποδεικνύουν ότι –έως τώρα- δεν υπάρχει καταγεγραμμένη ζημιά για το δημόσιο». Σύμφωνα με το κανάλι «τα νέα δεδομένα αποτελούν μια σημαντική ανατροπή στα όσα γνωρίζαμε για την υπόθεση της μονής Βατοπεδίου».

Αμέσως έσπευσε η ΝΔ να υιοθετήσει την «αποκάλυψη». Ο βουλευτής της αξιωματικής αντιπολίτευσης Νίκος Δένδιας, υπουργός Δικαιοσύνης της τελευταίας κυβέρνησης Καραμανλή, εμφανίστηκε δικαιωμένος: «Η πολιτική σκευωρία του ΠΑΣΟΚ την οποία η ΝΔ είχε καταγγείλει αποχωρώντας από την προανακριτική επιτέλους καταρρέει. Το ΠΑΣΟΚ, χωρίς καμία εκτίμηση, με αντίθετες τις εκτιμήσεις του ΣΟΕ, έφτασε ακόμη και στο έσχατο σημείο να νομοθετήσει για να δημιουργήσει ψευδομάρτυρες για να ενοχοποιήσει υπουργούς της ΝΔ». Αλλά και ο Κωστής Χατζηδάκης θεώρησε ότι με τα στοιχεία αυτά «αποδεικνύεται ότι δεν υπάρχει μέχρι στιγμής κάποια μελέτη επίσημη, τεκμηριωμένη, συγκεκριμένη, η οποία να αποδεικνύει ζημία του Δημοσίου, η οποία είναι και η νομική προϋπόθεση προκειμένου να ασκηθεί οποιαδήποτε δίωξη. Φτάνει πιά η πολιτική εκμετάλλευση».

Από την πλευρά του το ΠΑΣΟΚ περιορίστηκε να επαναλάβει διά στόματος Μανώλη Μπετενιώτη την πεποίθηση ότι «η ζημία, όπως αποτυπώνεται στα δεκάδες συμβόλαια των ανταλλαγών ξεπερνάει το όριο των κακουργηματικών πράξεων», χωρίς όμως να αμφισβητήσει τα «νέα στοιχεία». Από την περασμένη Τρίτη, βέβαια, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος ανέλαβε να αντικρούσει τους ισχυρισμούς της ΝΔ, μιλώντας για μεγάλο σκάνδαλο και ανέφερε ότι «όπου υπάρχει δημόσιος φορέας, έχει αποδειχθεί και έχει δεχθεί ότι υπάρχει ζημία του ελληνικού δημοσίου».

Η προσπάθεια «αποχαρακτηρισμού» του σκανδάλου κορυφώθηκε την Τρίτη με την επιστολή Καραμανλή προς την επιτροπή της Βουλής, στην οποία υιοθετείται η ίδια επιχειρηματολογία περί «μη ζημίας του Δημοσίου». Ακολούθησε αμέσως όλος ο «παραταξιακός» Τύπος.

Τα «νέα» στοιχεία

Με δεδομένη την ισχύουσα δικαστική απόφαση (πρωτόδικη βέβαια), σύμφωνα με την οποία η Μονή Βατοπεδίου έχει δικαιώματα μόνο σε μικρή έκταση της Βιστονίδας (τα νησάκια) είναι αυταπόδεικτη η ζημία του Δημοσίου, εφόσον μέσω των ανταλλαγών παραδόθηκαν στη Μονή ακίνητα τεράστιας αξίας ενώ το Δημόσιο πήρε πίσω τη λίμνη, η οποία ούτως ή άλλως ανήκε σ’ αυτό.

Αλλά τι ήταν ακριβώς αυτά τα «νέα στοιχεία» που οδηγούν στην επανεκτίμηση της κατάστασης; Στην ιστοσελίδα του ΣΚΑΪ έχει αναρτηθεί το επίμαχο ντοκουμέντο, σύμφωνα με το οποίο ανατρέπεται η μέχρι σήμερα εικόνα για το ζήτημα και τεκμηριώνεται ότι δεν υπήρξε ζημία του Δημοσίου. Πρόκειται για μια επιστολή του Προέδρου του Σώματος Ορκωτών Εκτιμητών (ΣΟΕ) καθηγητή Ιωάννη Μουρμούρα προς το υπουργείο Οικονομικών, με ημερομηνία 1 Ιουλίου 2010 και θέμα «Συνέχιση της διερεύνησης των οικονομικών στοιχείων του σκανδάλου του Βατοπεδίου». Το περιεχόμενο της επιστολής είναι σαφές. Πρόκειται για μια απάντηση σε κατηγορίες που διατυπώθηκαν εναντίον του ΣΟΕ, σχετικά με υπερεκτιμήσεις ή υποεκτιμήσεις των ακινήτων που ανταλλάχτηκαν μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της Μονής Βατοπεδίου.

Σε κανένα σημείο του εγγράφου δεν αναφέρεται ότι τάχα δεν υπήρξε ζημία του Δημοσίου από τους χειρισμούς στην υπόθεση. Ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Με απόλυτη σαφήνεια, στη σελίδα 3, ο πρόεδρος του ΣΟΕ περιγράφει την ουσία του σκανδάλου και τον τρόπο που ζημιώθηκε το Δημόσιο:

«Εξάλλου είναι προφανές ότι η ζημία του Δημοσίου δεν είναι αποτέλεσμα της εκτίμησης της αγοραίας αξίας των ακινήτων που έγινε από το ΣΟΕ, αλλά της αλλαγής των χαρακτηριστικών με τα οποία αυτά μεταβιβάσθησαν, αφού στα συμβόλαια των ανταλλαγών τα χαρακτηριστικά των ακινήτων είναι διαφορετικά από τα χαρακτηριστικά τους που ελήφθησαν υπόψη κατά τη σύνταξη των εκθέσεων εκτίμησης του ΣΟΕ».

Με μια φράση ο κ. Μουρμούρας τα είπε όλα. Πώς είναι δυνατόν να διαστρέφεται αυτή η τοποθέτηση και να χρησιμοποιείται για να τεκμηριωθεί ο ακριβώς αντίθετος ισχυρισμός;

Αλλά ο πρόεδρος του ΣΟΕ ανέλυσε την άποψή του αυτή και κατά την κατάθεσή του στην Ειδική Κοινοβουλευτική Επιτροπή στις 27 Ιουλίου. Εξηγώντας το μηχανισμό του σκανδάλου ο κ. Μουρμούρας εντόπισε το γεγονός ότι οι εκτιμήσεις του ΣΟΕ βασίζονταν σε άλλα στοιχεία από εκείνα που περιλάμβαναν τα συμβόλαια: «Ερχονταν οι αιτήσεις (από την ΚΕΔ) για εκτίμηση, έβγαινε το τίμημα, στην πορεία για τα συμβόλαια, μέσα σε δυο μήνες γινόταν κάτι. Ενας συνάδελφός μου μού είπε 'γινόταν το θαύμα'. Τι γινόταν; Στα συμβόλαια έμπαινε άλλη χρήση γης».

Για να τεκμηριώσει τον ισχυρισμό του ο κ. Μουρμούρας κατέθεσε στην Επιτροπή της Βουλής και «Κατάσταση Ακινήτων που μεταβιβάστηκαν με άλλη χρήση γης από αυτή που εκτιμήθηκαν». Σ’ αυτό τον πίνακα που δημοσιεύουμε σε διπλανές στήλες, καταγράφεται λ.χ. το αγροτεμάχιο της Ραιδεστού που εκτιμήθηκε από το ΣΟΕ στις 16.3.07 ως «εκτός σχεδίου έκταση με γεωργική χρήση και περιορισμένες δυνατότητες δόμησης» και μεταβιβάστηκε στις 9.5.07 ως «εντός σχεδίου έκταση άρτια και οικοδομήσιμη». Μια έκταση στον Αγιο Αθανάσιο Πέλλας που εκτιμήθηκε ως «χορτολιβαδική δημόσια έκταση άρτια αλλά μη οικοδομήσιμη με περιορισμένες γεωργικές χρήσεις» μεταβιβάστηκε ως «εκτός σχεδίου έκταση άρτια και οικοδομήσιμη». Μια έκταση στην Ουρανούπολη που εκτιμήθηκε ως δασική, μεταβιβάστηκε ως «εκτός σχεδίου έκταση άρτια και οικοδομήσιμη».

Σε ερώτηση πού εντοπίζει το σκάνδαλο, ο κ. Μουρμούρας ανέφερε τρία στοιχεία: «Είναι στο ιδιοκτησιακό, πού δηλαδή ανήκει η λίμνη, είναι στα συμβόλαια –δυο μήνες πριν οι εκτιμήσεις με αλλαγή της χρήσης γης- και είναι επίσης στο follow the money».

Ο ρόλος του ΣΟΕ

Ο κ. Μουρμούρας δεν μπορεί να κατηγορηθεί ότι μεροληπτεί υπέρ του ΠΑΣΟΚ. Αλλωστε στη θέση του προέδρου του ΣΟΕ τοποθετήθηκε από τον Γιώργο Αλογοσκούφη το 2005, ενώ τον Μάιο του 2009 ο νέος υπουργός Γιάννης Παπαθανασίου τον διόρισε για άλλα τέσσερα χρόνια. Η παράθεση αυτών των στοιχείων από τον πρόεδρο του ΣΟΕ γίνεται για να υπερασπιστεί τη δουλειά των εκτιμητών του Σώματος που διευθύνει. Ο «Ιός» έχει στη διάθεσή του όλα τα σχετικά έγγραφα.

Οταν ξέσπασε το σκάνδαλο, στις 25.9.08 το ΣΟΕ συγκρότησε Επιτροπή Εσωτερικού Ελέγχου για να διαπιστωθεί αν ήταν σωστές και σύννομες οι αρχικές εκτιμήσεις. Επιπλέον ανατέθηκε και στην εταιρεία American Appraisal να πραγματοποιήσει δικό της ανεξάρτητο έλεγχο. Οι 500 σελίδες του επανελέγχου με τα πολλαπλάσια σε σελίδες συνημμένα έγγραφα αλλά και τα συμπεράσματα των ξένων εκτιμητών κατέληξαν σε λίγο πολύ παρόμοια συμπεράσματα με εκείνα των αρχικών εκτιμήσεων του ΣΟΕ. Ο λόγος είναι απλός. Οπως εξήγησε σε όλες τις Επιτροπές της Βουλής ο πρόεδρος του ΣΟΕ, τόσο η Επιτροπή επανελέγχου από το ΣΟΕ, όσο και η αμερικανική εταιρεία είχαν ως βάση τις ίδιες (παραπλανητικές) παραδοχές. Αναφέρουμε τρία παραδείγματα:

- Το ολυμπιακό ακίνητο (12 ανεξάρτητα κτίρια συν οι αδόμητοι χώροι των 40 περίπου στρεμμάτων) εκτιμήθηκαν από το ΣΟΕ στα 39,5 εκ. ευρώ ενώ από την αρμόδια ΔΟΥ 11 εκατ. παραπάνω. Οταν όμως ερωτώνται οι ελεγκτές αν γίνεται αλλαγή χρήσης στο συγκεκριμένο ακίνητο απαντούν ότι τα υπάρχοντα κτίρια δεν έχουν τα απαραίτητα στατικά φορτία για να γίνουν χώροι συνάθροισης κοινού (π.χ. μεγάλο ιδιωτικό ιατρικό ή εκπαιδευτικό κέντρο) και επιπλέον έχουν κοινές εγκαταστάσεις. Μόνο γραφεία γίνονται κι έτσι η αξία τους περιορίζεται, λένε οι ελεγκτές, συμπληρώνοντας όμως ότι μπορεί να αλλάξει αυτό το καθεστώς με δαπανηρές επεμβάσεις και με αποφάσεις υπουργικές και με εγκρίσεις από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Με λίγα λόγια, αν ο νέος ιδιοκτήτης του οικοπέδου των 40 στρεμ. αποφάσιζε να δαπανήσει και με τις απαραίτητες υπουργικές αποφάσεις να χτίσει ένα τεράστιο ιατρικό κέντρο ή ένα ιδιωτικό εκπαιδευτήριο –όπως σχεδιαζόταν- θα μιλούσαμε για εκτίναξη σε αστρονομικά ποσά της αξίας του ολυμπιακού ακίνητου και έτσι ίσως εξηγείται η άνεση του κατά κόσμο ιδιοκτήτη Εφραίμ να δανειοδοτείται εν λευκώ από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της προτίμησής του. Η έκθεση άλλωστε επισημαίνει το γεγονός ότι έβγαλε την τιμή σε συνάρτηση με το πόσο πουλιέται ένα γραφείο στην περιοχή.

- Οσον αφορά το γαιοτεμάχιο στην Ουρανούπολη Χακιδικής οι εκτιμητές τονίζουν ότι κατά το χρόνο της εκτίμησης δεν είχε επίσημο χαρακτηρισμό και έκαναν την παραδοχή ότι έχει μόνο δασική χρήση και επομένως απαγορεύεται κάθε οικονομική εκμετάλλευση. Η τιμή δε που έδωσε η αρμόδια εφορία σαν αντικειμενική αξία (180 εκ. ευρώ) αναφέρεται σε άρτια και οικοδομήσιμη έκταση, συμπληρώνουν οι ελεγκτές. Η εφορία δηλαδή βασίστηκε στο περιεχόμενο του συμβολαίου για να προσδιορίσει την τεράστια αξία αυτού του άρτιου και οικοδομήσιμου «δάσους». Φυσικά και ο επανέλεγχος προσδιόρισε την αξία της Ουρανούπολης σε 1,3 εκ. ευρώ θεωρώντας την και πάλι δάσος παρακάμπτοντας στην ουσία την αυθαίρετη μετατροπή της σε οικοδομήσιμη μέσω του επίμαχου συμβολαίου πώλησης.

- Το ίδιο συνέβη και στην περίπτωση των 4,5 στρεμ. στο Γραμματικό Αττικής. Πάλι δεν υπήρχε επίσημη εκτίμηση αλλά μια και προστατευόταν από το δασαρχείο Καπανδριτίου χαρακτηρίστηκε από τους εκτιμητές σαν δασική έκταση και εν μέρει πευκοδάσος. Μάλιστα για την έκταση αυτή οι εκτιμητές λένε «ότι το ιδιοκτησιακό θέμα της έκτασης είναι αμφιλεγόμενο, εύτρωτο και δικαστικά εκκρεμές, επηρεάζει την αγοραία αξία της έκτασης για τον τυχόντα αγοραστή και λαμβάνεται σοβαρά υπόψη κατά την εκτίμηση». Φυσικά τα συμβόλαια έκαναν και αυτή την έκταση άρτια και οικοδομήσιμη κι έτσι ξεπεράστηκε το εμπόδιο για τον επίδοξο αγοραστή ή στην προκειμένη περίπτωση «ανταλλαγέα», δηλαδή τον Εφραίμ. Η δασική έκταση εκτιμάται λοιπόν από τον ΣΟΕ σε 2 εκ. ευρώ, ενώ αναφέρεται σαν απολύτως λανθασμένος ο προσδιορισμός της αξίας από την εφορία του Αγ. Στεφάνου, πάντα με την παραδοχή της χωρίς αξία δασικής έκτασης.

Κάπως έτσι κύλισε ο δαπανηρός για το δημόσιο επανέλεγχος του ΣΟΕ και επιβεβαίωσε τις αρχικές του εκτιμήσεις με τις απαραίτητες επιφυλάξεις και αποστάσεις. Το ίδιο έκαναν και οι ξένοι εκτιμητές θεωρώντας καλόπιστα ότι τα δάση είναι δάση και οι χορτολιβαδικές εκτάσεις είναι χορτοτολιβαδικές εκτάσεις. Τα συμβόλαια όμως των ανταλλαγών υπάρχουν, όπως και οι αστρονομικές διαφορές που προκύπτουν από τις αλλαγές χρήσης γης.

Κακώς, λοιπόν, επικαλούνται τις εκθέσεις του ΣΟΕ ο ΣΚΑΪ, η ΝΔ και κυρίως ο ίδιος ο πρώην πρωθυπουργός για να στοιχειοθετήσουν την όψιμη θεωρία τους ότι δεν υπήρξε ζημία του Δημοσίου και κατά συνέπεια σκάνδαλο. Το ίδιο το ΣΟΕ διά του προέδρου του έχει με σαφήνεια εξηγήσει ότι συνέταξε εκτιμήσεις με βάση στοιχεία που τους δόθηκαν και βέβαια ήταν ελλιπή και παραπειστικά, ενώ δεν προβλεπόταν η εκτίναξη της αξίας των ακινήτων μέσω του αποχαρακτηρισμού και της αλλαγής χρήσης τους.

Το αστείο είναι ότι πριν από δυο χρόνια, στην πρώτη Εξεταστική Επιτροπή, η ΝΔ που ήταν τότε κυβέρνηση είχε καταγγείλει με τα σκληρότερα λόγια το ΣΟΕ, τον ίδιο δηλαδή οργανισμό που σήμερα θεοποιεί. Στο Πόρισμα της τότε πλειοψηφίας της Βουλής αναφέρεται ότι «η αποτίμηση της αξίας των ανταλλαχθέντων ακινήτων από τους Ορκωτούς Εκτιμητές χωρίς συλλογή και αξιολόγηση των απαραίτητων στοιχείων συνιστά τουλάχιστον βαρύτατη αμέλεια των ανωτέρω προσώπων». Αλλά και την εταιρεία American Appraisal, την οποία οι υποστηρικτές της ΝΔ εμφανίζουν σήμερα ως αντικειμενική και αμερόληπτη, στο αρχικό τους Πόρισμα την άδειαζαν: «Η εταιρεία δεν προβαίνει σε εξ υπ' αρχής αξιολόγηση, αλλά σε έλεγχο των διατιθέμενων προς αυτήν στοιχείων και τονίζει ότι αποτιμά με βάση τις παραδοχές της αυτοψίας των προηγούμενων εκτιμητών στα ακίνητα, υπονοώντας σαφώς τα ελλιπή δεδομένα». Το Πόρισμα της ΝΔ κατέληγε με πρόταση για δίωξη των στελεχών του ΣΟΕ: «Οι Ορκωτοί Εκτιμητές και το εποπτεύον αυτούς όργανο φαίνεται να μη άσκησαν επιμελώς τα καθήκοντά τους και να ενήργησαν με τρόπο που καταδεικνύει τουλάχιστον βαριά αμέλεια». Τις απόψεις αυτές του Πορίσματος συνυπέγραφαν μεταξύ άλλων ο Νικόλαος Δένδιας, ο Πάνος Παναγιωτόπουλος και ο Κωνσταντίνος Μαρκόπουλος, όλοι στενοί συνεργάτες του Αντώνη Σαμαρά.

Από την άλλη πλευρά, δεν υπήρχε χειρότερη συγκυρία για το ΠΑΣΟΚ από αυτήν που επέλεξε πριν από μια βδομάδα ο υπουργός Δικαιοσύνης Χάρης Καστανίδης για να ζητήσει από τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου να ερευνήσει εάν τυχόν υπάρχουν ποινικές ευθύνες του τέως εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Γεώργιου Σανιδά σε σχέση με τη διερεύνηση της υπόθεσης της ανταλλαγής ακινήτων μεταξύ της Ιεράς Μονής Βατοπεδίου και του Ελληνικού Δημοσίου. Ο κ. Σανιδάς στην εμπεριστατωμένη 17σέλιδη παραγγελία του για τη διερεύνηση της υπόθεσης Βατοπεδίου, φρόντισε μεν να απαλλάξει όλους τους πολιτικούς, μιλώντας για «παραπλανηθέντες» υπουργούς, αλλά ήταν ο πρώτος ανώτατος δικαστικός που μίλησε με σαφήνεια για τεράστια βλάβη του Δημοσίου από την παραχώρηση της λίμνης στη Μονή και τις ανταλλαγές που ακολούθησαν.

Σκάνδαλο χωρίς εισαγωγικά

Υπάρχει και ένα επιχείρημα το οποίο προβάλλεται ως τελικό σημείο άμυνας των υποστηρικτών του κ. Εφραίμ και των συναλλαγών του με το Μαξίμου. Σύμφωνα μ’ αυτό το επιχείρημα, δεν νοείται ζημία του Δημοσίου, άσχετα από το αν οι ανταλλαγές υπήρξαν ανισοβαρείς. Ο λόγος είναι ότι η συναλλαγή έγινε μεταξύ δύο φορέων του Δημοσίου, δηλαδή της ΚΕΔ και της Μονής, η οποία είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου. Το επιχείρημα αυτό το ακούμε όλο και περισσότερο από διάφορες πλευρές. Πρώτος πρώτος ο κ. Καρατζαφέρης που την τελευταία βδομάδα έχει αποδυθεί σε μια προσπάθεια να σώσει τους ενοίκους της πολυκατοικίας που έφαγαν τα κοινόχρηστα: «Εγινε μια μεγάλη ανταλλαγή περιουσιακών στοιχείων», θα πει από το κανάλι του ο αρχηγός του ΛΑΟΣ την περασμένη Δευτέρα, «που ακόμα δεν έχει διερευνηθεί ποιό ήταν το περισσότερο και ποιό το λιγότερο. Το δημόσιο αντάλλαξε με ποιόν; Με ένα νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου. Τα μοναστήρια δεν είναι ιδιωτικά. Είναι του δημοσίου. Αρα λοιπόν το δημόσιο έδωσε σε δημόσιο. Ποιός έπαθε τη βλάβη;»

Αλλά παρόμοια ερωτήματα θέτουν ακόμα και έγκριτοι νομικοί, όπως ο καθηγητής της Νομικής Ιωάννης Σπυριδάκης, ο οποίος κλήθηκε στην Επιτροπή επειδή είχε γνωμοδοτήσει υπέρ της Μονής Βατοπεδίου με πρόσκληση των δικηγόρων της Μονής. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση-πάσα του Θάνου Πλεύρη ο κ. Σπυριδάκης θα αφήσει το παράθυρο ανοιχτό: «Η ζημία μεταξύ δύο νομικών προσώπων του δημοσίου δικαίου, ελεγχομένων από το Δημόσιο, δεν μπορεί να νοηθεί νομικά».

Μ’ άλλα λόγια, ακόμα και αν οι ανταλλαγές ήταν εντελώς άνισες και η Μονή Βατοπεδίου απέκτησε περιουσιακά στοιχεία πολύ μεγαλύτερης αξίας από εκείνα που παρέδωσε (ακόμα και το νερό της λιμνοθάλασσας) δεν υπάρχει ζημία στο Δημόσιο! Λες και δεν ξέρουν ότι η Μονή είναι ειδικού τύπου νομικό πρόσωπο, με απόλυτη αυτονομία και ανεξέλεγκτη δράση, ιδιοκτήτρια offshore κλπ. Αλλωστε οι ίδιες εκθέσεις του ΣΟΕ αναφέρουν σαφώς: «Σημειώνεται ότι οι Μονές, αν και είναι Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, στο θέμα που αφορά την κτηματική τους περιουσία αντιμετωπίζονται από το νόμο σαν Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου» (Πρακτικό υπ’ αριθμ. 6 της Επιτροπής Εσωτερικού Ελέγχου ΣΟΕ).

Πώς δεν πρόσεξαν αυτή τη λεπτομέρεια οι όψιμοι θαυμαστές του ΣΟΕ;

Οσο κι αν δεν αρέσει στον ΣΚΑΪ και τη ΝΔ η υπόθεση του Βατοπεδίου είναι ένα κλιμακούμενο σκάνδαλο:

1. Η αρχική φάση αυτής της υπόθεσης σχετίζεται με την υιοθέτηση από το δημόσιο των χρυσόβουλλων που επικαλείται η Μονή Βατοπεδίου ως νόμιμων τίτλων ιδιοκτησίας, παρά τις τεκμηριωμένες αντιρρήσεις των ειδικών επιστημόνων της αρχαιολογικής υπηρεσίας. Σ’ αυτή την πρώτη φάση ευθύνες έχει τόσο η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ όσο και η ΝΔ που τη διαδέχτηκε.

2. Η δεύτερη φάση αφορά τη διακοπή της δίκης (επί ΝΔ) που τελικά θα δικαίωνε το Δημόσιο. Η διακοπή της δικαστικής διαδικασίας με πρωτοβουλία της τότε κυβέρνησης ήταν αυτή που άνοιξε το δρόμο για το πραγματικό σκάνδαλο.

3. Η τρίτη φάση είναι και η σοβαρότερη. Πρόκειται για τις περίφημες ανταλλαγές μεταξύ ΚΕΔ και Μονής, οι οποίες αποδείχτηκαν απολύτως άνισες, μεθοδευμένες και οργανωμένες, έτσι ώστε να καταλήξουν πολύτιμα ακίνητα, πραγματικά «φιλέτα» σε χέρια ιδιωτών, και μάλιστα απαλλαγμένα από δεσμεύσεις της δασικής και της αρχαιολογικής νομοθεσίας.

Αν όλα αυτά θεωρηθούν σύννομα και συμφέροντα για το Δημόσιο ανοίγει ο δρόμος για την επανάληψη του σκανδάλου σε όλες τις γωνιές της Ελλάδας που είναι γεμάτη από Μονές, χρυσόβουλλα, επιτήδειους επιχειρηματίες και θεοσεβούμενους πολιτικούς.





Το εθνικό πλυντήριο

Ο ιδιόμορφος ρόλος του κατά περίπτωση συμπαραστάτη των δύο μεγάλων κομμάτων που έχει αναλάβει εδώ και αρκετό καιρό να παίζει το κόμμα του κ. Καρατζαφέρη αναδείχτηκε με κωμικό τρόπο την περασμένη βδομάδα. Τις ίδιες μέρες που τα στελέχη του πρωταγωνιστούσαν στην κλήση του Κώστα Καραμανλή από την Ειδική Επιτροπή της βουλής, ξαφνικά το ΛΑΟΣ ανακάλυπτε ότι δεν υπάρχει σκάνδαλο Βατοπεδίου, προλαβαίνοντας ακόμα και τον ΣΚΑΪ.

Προηγήθηκε ο αρχηγός του κόμματος την προηγούμενη Τρίτη σε συνέντευξη που έδωσε στη Μαριάννα Πυργιώτη και την Κάτια Μακρή (Flash, 21.9.10). «Το Βατοπέδι δεν είναι σκάνδαλο. Είναι λάθος πολιτικές εκτιμήσεις». Στις έκπληκτες δημοσιογράφους ο κ. Καρατζαφέρης επέμεινε: «Το 'πα στη βουλή όταν συζητούσαμε για την προανακριτική Επιτροπή. Για μένα τι είναι; Το Δημόσιο, που είναι το κράτος τα έδωσε στην άλλη του τσέπη που είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου. Δεν τα έδωσε σε έναν ιδιώτη. Από κράτος σε κράτος πήγανε. Αυτό να το ξεκαθαρίσουμε. Οι συμβαλλόμενοι είναι δύο πρόσωπα του Δημοσίου. Και εν πάση περιπτώσει, να δεχτούμε ότι δύο κυβερνήσεις, δύο πρωθυπουργοί, έξι υπουργοί παλιανθρώπισαν; Δεν μπορώ να δω χρηματισμό. Υπήρξαν τρεις επιτροπές που δεν βρήκαν χρήμα σε υπουργό».

Στον ίδιο ραδιοφωνικό σταθμό και στην εκπομπή των Θανάση Λάλα και Κωνσταντίνου Μπογδάνου ακολούθησε δυο μέρες αργότερα ο γραμματέας του κόμματος και υποψήφιος περιφερειάρχης Αττικής Αδωνις Γεωργιάδης. «Μπορεί να σας σοκάρω, αλλά θέλω να σας πω ότι σκάνδαλο Βατοπεδίου δεν υπάρχει. Δεν υπάρχει καθόλου αυτό το σκάνδαλο. Είναι παραμύθι». Γελώντας με την έκπληξη των συνομιλητών του ο κ. Γεωργιάδης συνεχίζει: «Δεν υπάρχει υπό την εξής έννοια. Πρώτον, δεν έχει στοιχειοθετηθεί από πουθενά ζημιά του Δημοσίου. Σε κανένα δικαστήριο του κόσμου δεν μπορεί να σταθεί κατηγορία χωρίς να υπάρχει ζημιά. Πρέπει δε να σας πω ότι στην περίπτωση των ανταλλαγών όπου εστιάζει το ΠΑΣΟΚ το σκάνδαλο, εδώ υπάρχει ένα μεγάλο νομικό θέμα. Η Ιερά Μονή Βατοπεδίου είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, η ΚΕΔ είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου. Εχουμε λοιπόν μεταφορά ακινήτων από ένα νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου σε ένα άλλο νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου. Για να σας το πω απλά, όταν το υπουργείο Αμύνης π.χ. χαρίζει ένα στρατόπεδο για να γίνει πάρκο σε ένα δήμο, υπάρχει σκάνδαλο;»

Οι δημοσιογράφοι αντέτειναν ότι θα ήταν σκάνδαλο αν ο δήμος στη συνέχεια πουλούσε το χώρο σε κάποιον ιδιώτη. Ο κ. Γεωργιάδης είχε έτοιμη την απάντηση: «Στην περίπτωση αυτή που λέτε, το υπουργείο Αμύνης έδωσε το χώρο για να γίνει πάρκο, ενώ στην περίπτωση της Μονής Βατοπεδίου το κράτος έδωσε τα ακίνητα με το δεδομένο ότι θέλει να ανταλλάξει 65 εκατ. ευρώ. Εάν η αξία των ανταλλαγών είναι ίση με την αξία που έχει προϋπολογίσει ως ανταλλάξιμη το κράτος, πού είναι το σκάνδαλο;»

Ελα που η «αξία» αυτή ήταν εις βάρος του Δημοσίου; Και γι’ αυτό υπήρχε απάντηση: «Η δική μου γνώμη για την υπόθεση είναι η εξής. Ο Κώστας Καραμανλής πήρε μια πολιτική απόφαση να βοηθηθεί η Μονή Βατοπεδίου μέσω των ανταλλαγών. Και [έπρεπε] να έρθει στη βουλή και να πει ότι έλαβε ως πρωθυπουργός της χώρας αυτή την πολιτική απόφαση και να το φέρει και ως νόμο. Σας διαβεβαιώ ότι αν το έφερνε θα το ψήφιζε και το ΠΑΣΟΚ, διότι κανένα κόμμα πλην της Αριστεράς δεν θα πήγαινε κόντρα στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου. Κανένα».

Για να αντικρούσει τις «ανοησίες» της Αριστεράς περί διαχωρισμού Εκκλησίας και Κράτους ο κ. Γεωργιάδης ισχυρίστηκε ότι «η Ιερά Μονή Βατοπεδίου, όπως και το Αγιο Ορος είναι ο ορισμός του χωρισμού Εκκλησίας και Κράτους», αποσπώντας την επιδοκιμασία των δημοσιογράφων. Αλλά αν ίσχυε αυτό το επιχείρημα, καταρρέει ο ισχυρισμός περί ανταλλαγών μεταξύ δύο φορέων του Δημοσίου. Εδώ ο Αριστοτέλης τον οποίο επικαλείται ο μαθητής του πατέρα Πλεύρη σηκώνει τα χέρια ψηλά.

Λίγες μέρες νωρίτερα, βέβαια, ο κ. Καρατζαφέρης βιαζόταν να δει τον πρώην πρωθυπουργό πίσω απ' τα σίδερα: «Η αδυναμία του να χειριστεί σωστά και αποτελεσματικά την υπόθεσή του θα τον στείλει στη φυλακή» (Α1, 18.9.10).





ΔΙΑΒΑΣΤΕ

Ιός
«Με τη σφραγίδα του Πορθητή»
(Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 7.9.08)
Ερευνα και ντοκουμέντα για το σκάνδαλο του Βατοπεδίου από οικονομική, πολιτική και ιστορική σκοπιά. Ανάλυση ενός χαρακτηριστικού συμβολαίου ανταλλαγής και η διαπλοκή της Μονής με πολιτικούς και επιχειρηματικούς παράγοντες.

Ιός
«Η τίμια ζώνη της κυβέρνησης»
(Ελευθεροτυπία, 13.9.08)
Ο ρόλος των υπουργών και της Κτηματικής Εταιρείας του Δημοσίου στο σκάνδαλο Βατοπεδίου. Οι συνέπειες της παραγγελίας του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Γεωργίου Σανιδά.

Πάρις Γουναρίδης
«Είναι τα χρυσόβουλλα τίτλοι;»
(Το Βήμα της Κυριακής, 28.9.08)
Διερεύνηση του ερωτήματος από τον αρθρογράφο που είναι είναι αναπληρωτής καθηγητής Βυζαντινής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Το συμπέρασμα αρνητικό: «Είναι σαφές, ένα χρυσόβουλλο δεν είναι, και δεν είναι δυνατόν να είναι, ένας τίτλος ιδιωτικής ιδιοκτησίας. Είναι ένα πολυδιάστατο ιστορικό τεκμήριο μιας κοινωνίας, της βυζαντινής».

Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών
«Πόρισμα Επιτροπής Εσωτερικού Ελέγχου»
(Απόφαση 25.9.08 του ΕΣ/ΣΟΕ)
Το ογκώδες Πόρισμα που επικαλείται ο ΣΚΑΙ, η ΝΔ και ο Κώστας Καραμανλής για να αποδείξουν ότι δεν υπήρξε βλάβη του Δημοσίου οδηγεί στο ακριβώς αντίθετο συμπέρασμα.


ΔΕΙΤΕ

«ΣΚΑΪ – Θέμα»
Ειδική εκπομπή του τηλεοπτικού ΣΚΑΪ με θέμα την «αποκάλυψη» ότι δεν υπήρξε σκάνδαλο Βατοπεδίου. Παίρνουν μέρος επτά στελέχη του καναλιού. Προσβάσιμη στον ιστότοπό του:
http://www.skai.gr/player/TV/?MMID=205445