Πώς παίρνουν αποφάσεις οι μικρές επιχειρήσεις

Στα πλαίσια πτυχιακής εργασίας στο ΤΕΙ ΣΕΡΡΩΝ για το επιχειρηματικό σχέδιο (Ε.Σ.) ερευνήθηκε η μέθοδος με την οποία σχεδιάζει ο πολύ μικρός επιχειρηματίας, όπου αντιπροσωπεύει και το 90 % της Ελληνικής οικονομικής δραστηριότητας. H έρευνα επικεντρώνεται σε 68 επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών και γεωγραφικά περιορίζετε στον νομό Αττικής

Προέκυψε πως:

1. Tο Ε.Σ. δεν το χρησιμοποιούν οι επιχειρηματίες σε ποσοστό 47%, ενώ το 53 % που εφαρμόζει κάποιας μορφής προγραμματισμό εφαρμόζει στην πράξη μόνο έναν προγραμματισμό των χρηματοροών της επιχείρησης.

2. Το Ε.Σ. δεν επηρεάζει καθόλου στον χρόνο επίλυσης οργανωτικών-διοικητικών προβλημάτων

3. Σε ποσοστό 53% το ακολουθούν πιστά. Το 22% ανατρέχουν σε αυτό σε έκτακτες περιπτώσεις και προβλήματα. Ένα 14% παραδέχεται πως ακολουθεί λίγο τον προγραμματισμό τους. Από τους ερωτηθέντες μόλις 11% σχολίασαν πως προγραμματίζουν σχέδια προσαρμόσιμα και ευέλικτα στο περιβάλλον και τις πιθανές εξελίξεις.

4. Η εφαρμογή ή μη ενός Ε.Σ. από τις μικρές επιχειρήσεις δεν διαφοροποιεί τα αποτελέσματα ως προς την ικανοποιητική ή μη πορεία της επιχείρησης στα μάτια του επιχειρηματία. Η διαφορά είναι θετική προς τις επιχειρήσεις με σχέδιο μόλις 3% ως προς το αποτέλεσμα της πορείας της επιχείρησης σε σχέση με τους στόχους του επιχειρηματία.

5. Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων προκύπτει πως ακόμη και οι επιχειρηματίες που δηλώνουν πως κάνουν προγραμματισμό δε κάνουν ολοκληρωμένα επιχειρηματικά σχέδια.

6. Οι επιχειρηματίες σχεδιάζουν ενδοεταιρικά την πορεία της επιχείρησής τους εκ των οποίων συνεργαζόμενοι κυρίως με τα τμήματα διοίκησης, λογιστηρίου και πωλήσεων. Μόλις 17% χρησιμοποιούν εξωτερική βοήθεια και ειδικούς σύμβουλους.

Το Ε.Σ. δεν επηρεάζει καθόλου στον χρόνο επίλυσης οργανωτικών-διοικητικών προβλημάτων

7 Το 47% όλων των επιχειρηματιών του δείγματος πιστεύουν πως πράγματι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί με καλύτερο σχεδιασμό.

8 Μεταξύ των επιχειρηματιών που εφαρμόζουν κάποιο σχέδιο και εκείνων που δεν εφαρμόζουν δε προκύπτει κάποιο πλεονέκτημα ως προς την εμφάνιση οργανωτικών προβλημάτων στην επιχείρηση αλλά μία τάση καλύτερης αναγνώρισής του σε βαθμό 5,33%

9 Σχεδόν όλοι οι επιχειρηματίες του δείγματος (95%) δηλώνουν ευχαριστημένοι με την πορεία και τον τρόπο λειτουργίας της επιχείρησης τους.

10 Το 14 % των επιχειρηματιών επιλέγει να μην ενημερώνει καθόλου τους υπαλλήλους του, σχετικά με τους στόχους της επιχείρησης, ενώ το 86% ενημερώνει τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό τους υπαλλήλους.

11 Συνολικά το 50,5% των επιχειρηματιών του δείγματος έχουν μια εικόνα των πωλήσεων της επιχείρησης στους επόμενους έξι μήνες.

12 Από την έρευνα προκύπτει πως και οι δύο κατηγορίες επιχειρηματιών δίνουν μεγαλύτερη βαρύτητα στην εμπειρία τους. Η γνώση της αγοράς, του ανταγωνισμού και το προαίσθημα του επιχειρηματία ακολουθούν της εμπειρίας , έχοντας όμως ισορροπημένη μεταξύ τους βαρύτητα για τον επιχειρηματία.

13 Οι επιχειρηματίες δίνουν προτεραιότητα στα τρέχοντα έξοδα σε ποσοστό 69 % και ακολουθεί με 31% η μελλοντική θέση της επιχείρησης και με 25 % τα προσδοκώμενα κέρδη.

13 Από το 47,05 % των επιχειρήσεων που δήλωσαν πως δε προγραμματίζουν την πορεία τους

* το 53% δηλώσαν πως γνωρίζουν να συντάσσουν αλλά δεν εφαρμόζεται στη δραστηριότητά τους,
* 16% των επιχειρηματιών δηλώσαν πως δε γνωρίζουν τι θα τους ωφελούσε η χρήση του,
* 16 % πως δεν έχουν το χρόνο να συντάξουν Επιχειρηματικό σχέδιο.
* 9 % δηλώσαν πως το δοκίμασαν και δε τους απέδωσε αυτά που επιθυμούσαν ενώ
* 6 % πως δε γνωρίζουν να συντάσσουν



14 63 % των επιχειρηματιών δεν έχει συγκεκριμένα σχέδια επανένταξης των κερδών στην επιχείρησης. Ακολουθεί το 25 % με θετική απόκριση και 13 % με σχέδια στο περίπου.

15 Το μεγαλύτερο ποσοστό των επιχειρηματιών του δείγματος (61,76%) θα επέλεγαν επαγγελματίες συμβούλους για βοήθεια στη σύνταξη ενός Ε.Σ. ενώ ακολουθεί με ποσοστό 27,94% η βοήθεια από συνεργάτες και φίλους. Το 20,59% των επιχειρηματιών θα χρησιμοποιούσε την βοήθεια εξειδικευμένου λογισμικού σαν οδηγό. 16,18% πιστεύει πως θα τα κατάφερνε μόνος του. 11,76% θα συμβουλευόταν μια τραπεζικούς σύμβουλους/ υπηρεσία ενώ το 2,94% θα απευθυνόταν στην ακαδημαϊκή κοινότητα.

και του ορισμού της διασποράς που χρησιμοποιήθηκε κατά την έρευνα.





Προτάσεις βελτίωσης των ΜΜΕ



Από την παρούσα έρευνα προέκυψε πως τα κυριότερα προβλήματα των μικρών επιχειρήσεων είναι προβλήματα εσωτερικής διοίκησης-οργάνωσης, χρηματοδότησης και γραφειοκρατικά. Ένα κράτος συνεπώς που επιθυμεί να βελτιώσει τον κλάδο τον μικρομεσαίων θα πρέπει να εντάξει στις στρατηγικές βελτίωσης των συνθηκών λειτουργίας των μικρομεσαίων επιχειρηματιών ένα βασικό δίπτυχο αναβάθμισης ποιότητας – ανάπτυξης συνεργασιών.

1. Υποστήριξης των χρηματοδοτικών και διαδικαστικών λειτουργιών των ΜΜΕ προκειμένου να αναδειχθεί η παραγωγικότητά και η δυναμικότητά τους και αναβάθμιση των υπηρεσιών που παρέχουν προς τους πελάτες τους αλλά και της ίδιας τους της λειτουργίας, μέσω σταδιακών απαιτήσεων τυποποίησης και προγραμματισμού.
2. Συνεργασίας με φορείς εντός και εκτός συνόρων για συνεχή ροή τεχνογνωσίας και βελτίωσης της παραγωγικότητας βελτιώνοντας την απόδοση των ίδιων μικρών κεφαλαίων.



Αναλυτικά



1. Οι τράπεζες χρησιμοποιούνται σαν εργαλεία συναλλαγής με τους επιχειρηματίες για φοροεισπρακτικούς και ανταποδοτικούς στόχους του κράτους εδώ και χρόνια (για παροχή δανείων μέσω ΤΕΜΠΕ, για απόδοση φόρων, τελών κυκλοφορίας, αγορά παράβολων κλπ) και έχουν την δυνατότητα να εξελιχθούν σε δημιουργικότερο τμήμα του κύκλου συναλλαγών του επιχειρηματία.

Αυτό θα μπορούσε να προκύψει μέσω της καθιέρωσης της κατάθεσης μαζί με τα δικαιολογητικά (εκκαθαριστικό, ταυτότητα) ενός δανείου και ενός πρότυπου επιχειρηματικού σχεδίου για τους στόχους του επιχειρηματία και τα στάδια εξέλιξης της επένδυσης που σκοπεύει να κάνει.. Αυτό συμβαίνει ήδη σε προγράμματα επιδοτήσεων (π.χ. Έντυπα Υποβολής Πρότασης Υπουργείου Ανάπτυξης για το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας») και θα πρέπει να διαδοθεί σε όλα τα σημεία επαφής με την επιχείρηση. Ωστόσο δε θα πρέπει να πάρει την μορφή υποχρεωτικού εγγράφου γιατί αυτό απλά θα αύξανε την γραφειοκρατία και το κόστος σε χρόνο συναλλαγής του επιχειρηματία. Θα πρέπει να εφαρμοστεί μία μέση λύση προαιρετικής χρήσης και προώθησης των πλεονεκτημάτων που το επιχειρηματικό σχέδιο προσφέρει στον επιχειρηματία ταυτόχρονα με την διαθεσιμότητα οδηγιών και συμβούλων.



2. Η περιορισμένη δραστηριοποίηση των μικρών επιχειρήσεων στο εξωτερικό επίσης πρέπει να αναδειχθεί και να αντιμετωπιστεί. Οι επιχειρήσεις διαχωρίζονται σε αυτές που έχουν ενδιαφερθεί αλλά βρίσκουν εμπόδια στο εξωτερικό περιβάλλον ή το εσωτερικό και σε εκείνες που δεν τις απασχολεί καθόλου να αναπτύξουν δραστηριότητες στο εξωτερικό.

Η πρώτη κατηγορία σχεδόν εξ ορισμού φαίνεται πως εφόσον ενδιαφέρεται για δραστηριοποίηση στο εξωτερικό θα προγραμματίσει και θα σχεδιάσει τις κινήσεις της προκειμένου να προετοιμαστεί για τα διαφορετικά από τα γνωστά, στην εσωτερική αγορά, νομικά πλαίσια, ανταγωνιστικά προϊόντα και τα λοιπά. Η δεύτερη όμως εμπίπτει περισσότερο στην κατηγορία της έρευνάς μας. Αυτό συμβαίνει γιατί οι λόγοι που, από έρευνες στην ευρωπαϊκή ένωση, κάνει τις επιχειρήσεις να μην ενδιαφέρονται για δραστηριοποίηση στο εξωτερικό είναι ίδιοι με αυτούς που χρησιμοποιούν οι επιχειρηματίες που δεν εφαρμόζουν το επιχειρηματικό σχέδιο. Δηλαδή κάποιοι θεωρούν πως η δραστηριοποίηση στο εξωτερικό δεν έχει σχέση με το αντικείμενό τους ενώ άλλοι θεωρούν πως η τοπική αγορά είναι αρκετή για τώρα και για το μέλλον.

Επιπλέον πολλοί επιχειρηματίες δεν έχουν φιλοδοξία να επεκταθούν πέρα από ένα συγκεκριμένο μέγεθος ή της τοπικής αγοράς. Η πλειοψηφία των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό το κάνει για να αποκτήσει πρόσβαση σε τεχνογνωσία-τεχνολογία η εργατικό δυναμικό(Observatory Of European SMEs, 2003). Οι παραπάνω αιτιάσεις που προέκυψαν είναι άμεσα συνδεδεμένες με μία περιορισμένη οπτική της επιχείρησης του εκάστοτε επιχειρηματία που προκύπτει από την έλλειψη οράματος ,μακροπρόθεσμων στόχων, και διοικητικού χρόνου που προσφέρει ένα επιχειρηματικό σχέδιο. Η κατάσταση αυτή είναι δυνατό να βελτιωθεί με την ενεργό συμμετοχή της ακαδημαϊκής κοινότητας.

Η έρευνα ανέδειξε πως οι επιχειρηματίες δε θα συνεργάζονταν με τα πανεπιστήμια καθώς δε θεωρούν πως γνωρίζουν την αγορά και το οικονομικό περιβάλλον που οι ίδιοι κινούνται. Αυτή η αντίληψη πρέπει να αλλάξει. Το αποτέλεσμα για την περιορισμένη συνεργασία με τα πανεπιστήμια το επιβεβαιώνει και η μελέτη του Παρατηρητηρίου Ευρωπαϊκών ΜΜΕ (2002) όπου τονίζει πως αν και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα συμπεριλαμβανομένων και των πανεπιστημίων φυλάσσουν μεγάλο πλούτο γνώσης η επίδραση που έχουν στις πολύ μικρές επιχειρήσεις είναι πολύ περιορισμένη. Η μελέτη εκείνη δείχνει σαν αιτία της κατάστασης αυτής την διαφορετική δομή των δύο πλευρών (στόχων, αγωγής κλπ). Καθώς οι μικρές επιχειρήσεις συνήθως έχουν έλλειψη των οικονομικών και τεχνικών πηγών που είναι απαραίτητες για μελέτες σε πανεπιστήμια οι επιτυχίες είναι συνήθως αποτέλεσμα των προσωπικών σχέσεων.

Τα αποτελέσματα είναι σημαντικά για πολλούς λόγους και κυρίως γιατί υποδεικνύουν πως το επιχειρηματικό σχέδιο είναι πιο πολύπλοκο, στην εφαρμογή του και για αυτό πρέπει να βοηθηθούν οι επιχειρηματίες. Ένα ποσοστό 52,95 τοις εκατό(36) ασκεί κάποια μορφή δομημένου σχεδιασμού ωστόσο αποδεικνύεται πως απέχει πολύ από το να ονομαστεί επιχειρηματικό σχέδιο.

Βασικό συμπέρασμα που προκύπτει από την παρούσα έρευνα είναι ότι οι επιχειρηματίες που δεν εφαρμόζουν το επιχειρηματικό σχέδιο στην πραγματικότητα δεν γνωρίζουν πόσο αποτελεσματικό θα ήταν για το μέλλον της επιχείρησής τους , ενώ οι επιχειρηματίες που το χρησιμοποιούν δεν ξέρουν να το εφαρμόζουν σωστά ώστε να μεγιστοποιήσουν τα οφέλη από την επιβίωση και την ανάπτυξη της επιχείρησής τους.



Δουβαλετέλλης Βαγγέλης

Al.grazaar@gmail.com